ลักษณะแมวไทย

ในสมุดข่อยโบราณ ได้มีบันทึกที่กล่าวถึงตำราดูลักษณะแมว โดยแต่งเป็น โคลง, ฉันท์, และกลอน บางตำรานั้นมีอายุมานานหลายร้อยปีตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาโดยกล่าวถึงแมวไทยไว้ 23 ชนิด และได้แบ่งเป็นแมวที่มีลักษณะดี (แมวให้คุณ) ได้ 17 ชนิด และแมวร้าย (แมวให้โทษ)6 ชนิด บางพันธุ์ไม่มีใครเคยพบเห็นเลย จึงได้ขอยกตัวอย่างตำราดูลักษณะแมวของเจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (พุทธสรมหาเถระ) ดังต่อไปนี้

แมวที่มีลักษณะที่ดี(แมวให้คุณ) ตำราได้กล่าวไว้ว่า แมวไทยที่ไว้ทำการเลี้ยงไว้นั้นให้คุณและลักษณะที่ดีมี 17 ชนิด ชนิดดังนี้

1.แมวรัตนกำพล(สูญพันธุ์แล้ว)

สมยากาเยศย้อม สีสังข์

ชื่อรัตนกำพลหวัง ว่าไว้

ดำรัดรอบกายจัง หวัดอก หลังนา

ตาดั่งเนื้อทองได้ หกน้ำเนียรแสง

ลักษณะของแมวรัตนกำพล

มีสีขาวเหมือนหอยสังข์ แต่รอบตัวตรงส่วนอกจะมีลักษณะคล้ายสายคาดสีดำนัยน์ตาเป็นประกาย เชื่อกันว่าถ้าหากใครได้เลี้ยงจะทำให้มียศถาบรรดาศักดิ์ มีเดชานุภาพทำให้คนเกรงกลัว

2.แมววิเชียรมาศ

ปากบนหางสี่เท้า โสตสอง

แปดแห่งดำดุจปอง กล่าวไว้

ศรีเนตรดั่งเรืองรอง นาคสวาดิ ไว้เอย

นามวิเชียรมาศไชร้ สอดพื้นขนขาว

ลักษณะของแมววิเชียรมาศ

มีสีขาว ส่วนปาก, หาง, เท้าทั้งสี่, หูทั้งสอง รวม 8 แห่งจะมีสีดำ นัยนตาเป็นประกายสดใส เชื่อกันว่าถ้าหากใครได้เลี้ยงจะนำโภคาพิพัฒนสมบัติเพิ่มพูน

3.แมวเก้าแต้ม(สูญพันธุ์แล้ว)

สลับดวงคอโสตรัตตัน ขาหลัง

สองไหล่กำหนดทั้ง บาทหน้า

มีโลมดำบดบัง ปลายบาท สองแฮ

เก้าแห่งดำดุจม้า ผ่านพื้นขาวเสมอ

ลักษณะของแมวเก้าแต้ม

ขนเป็นสีขาว และมีแต้มสีดำ 9 แต้ม คือ ที่คอ, หัว, ต้นขาหน้าทั้งสองข้าง, ไหล่ทั้งสอง, ต้นขาหลังทั้งสอง และที่ท้ายตัว เชื่อกันว่าถ้าหากใครนำไปเลี้ยงผู้นั้นจะได้เป็นเศรษฐี ทำมาค้าขึ้น เงินทองและสิ่งของสมบัติต่างๆ นาน จะไหลมาเทมา เพราะแมวนั้นเป็นแมวดี มีคุณแก่ผู้เลี้ยง

4.แมวศุภลักษณ์หรือแมวทองแดง

วิลาศศุภลักษณ์ล้ำ วิลาวรรณ

ศรีดังทองแดงฉัน เพริศแพร้ว

แสงเนตรเฉกแสงพรรณ โณภาษ

กรรษสรรพโทษแคล้ว สิ่งร้ายคืนเกษม

ลักษณะของแมวศุภลักษณ์หรือแมวทองแดง

มีสีทองแดงล้วน นัยน์ตาเป็นประกาย เชื่อกันว่าถ้าหากใครนำไปเลี้ยงจะมียศถามากมาย

5.แมวแซมเศวตร(สูญพันธุ์แล้ว)

ขนดำแซมเศวตรลิ้น สรรพางค์

ขนคู่โลมกายบาง แบบน้อย

ทรงระเบียบสำอาง เรียวรุ่นท์ งามนา

ตาดั่งแสงหิ่งหอย เปรียบน้ำทองทา

ลักษณะของแมวแชมเศวตร

สีขนดำแชมขาว ขนบางสั้น รูปร่างเพรียว นัยนตาดั่งแสงหิ่งห้อย เชื่อกันว่าหากใครนำไปเลี้ยงจะมีคุณหนักหนา

6.แมวมาเลสหรือแมวดอกเลา

วิลาศเลศพื้น พรรณากาย

ขนดั่งดอกเลาราย เรียบร้อย

โคนขนเมฆมอปลาย ปลอมเศวตร

ตาดั่งน้ำค้างย้อย หยาดต้องสัตบง

ลักษณะของแมวมาเลศหรือแมวดอกเลา

ขนสีดอกเลา นัยน์ตาหยาดเยิ้ม เชื่อกันว่าถ้าหากใครนำมาเลี้ยงจะนำความสุขสวัสดิมงคล

7.แมวนิลรัตน์(สูญพันธุ์แล้ว)

สมยานมาชาติเชื้อ นิลรัตน์

กายดำสิทธิสามรรถ เลิศพร้อม

ฟันเนตรเล็บลิ้นทัต นิลคู่ กายนา

หางสุดเรียวยาวน้อม นอบโน้มเสมอเศียร

ลักษณะของแมวนิลรัตน์

มีขนสีดำ รวมทั้งฟัน, นัยน์ตา, เล็บสีดำ หางยาวตวัดได้ถึงหัว เชื่อ กันว่าถ้าหากใครนำมาเลี้ยงจะมีคุณอเนก มีทั้งศถุงคาร โภคา เป็นนิตย์บริบูรณ์

8.แมววิลาศ(สูญพันธุ์แล้ว)

ราวคอทับถงาดท้อง สองหู

ขาวตลอดหางดู ดอกฝ้าย

มีเศวตรสี่บาทตรู สองเนตร์ เขียวแฮ

งามวิลาศงามคล้าย โภคพื้นกายดำ

ลักษณะของแมววิลาศ

ขนสีดำตลอด ลำตัวยกเว้นแต่ตรงส่วนราวคอมาถึงใต้ท้อง, หูทั้งสองข้าง, ทางและขาทั้งสีมีสีขาวเหมือนดอกฝ้าย นัยน์ตาสีเขียว เชื่อกันว่าถ้าหากใครนำมาเลี้ยงจะได้เป็นนายผู้ใหญ่ ได้เลื่อนฐานะมีศฤงคาร (สิงคาน,สะหริงคาน)โภคา ทรัพย์สิน

9.แมวนิลจักร(สูญพันธุ์แล้ว)

นิลจักรบอกชื่อช้อย ลักษณา

กายดุจกลปิกกา เทียบแท้

เศวตรรอบรัดกรรฐา โดยที่

เนาประเทศได้แม้ ดั่งนี้ควรถนอม

ลักษณะของแมวนิลจักร

มีขนสีดำสนิท บริเวณรอบคอจะมีขนสีขาวโดยรอบ คล้ายกับสวมปลอกคอสีขาว เชื่อกันว่าถ้าหากใครนำมาเลี้ยงจะมีทรัพย์สินสมบัติมากมาย

10.แมวมุลิลา(สูญพันธุ์แล้ว)

มุลิลาปรากฏแจ้ง นามสมาน

ใบโสตสองเศวตรปาน ปักล้วน

ศรีตาผกาบาน เบญมาค เหลืองนา

หางสุดโลมดำถ้วน บาทพื้นกายเศียร

ลักษณะของแมวมุลิลา

มีขนสีดำ หูสองข้างจะสีขาว, นัยน์ตาสีเหลืองคล้ายดอกเบญจมาศ เชื่อ กันว่าถ้าหากใครนำมาเลี้ยงควรจะเป็นพระสงฆ์ เพราะจะทำให้เล่าเรียนประสบความสำเร็จดังปรารถนา

11.แมวกรอบแว่นหรือแมวอานม้า(สูญพันธุ์แล้ว)

หนึ่งนามกรอบแว่นพื้น เศวตรผา

ขนดำเวียงวงตา เฉกย้อม

เหนือหลั่งดั่งอานอา ชาชาติ

งามดั่งวงหมึกพร้อม อยู่ด้าวใดแสวง

ลักษณะของแมวกรอบแว่นหรือแมวอานม้า

ลำตัวมีสีขาวแต่ขนจะมีสีดำตรงกลางหลังคล้ายอานม้าและรอบดวงตาทั้ง 2 ข้างมีสีดำคล้ายกรอบแว่นตา เชื่อกันว่าถ้าหากใครนำมาเลี้ยงจะนำมาด้วยเกียรติยศ

12.แมวปัศเวตหรือแมวปัดตลอด(สูญพันธุ์แล้ว)

ปัศเวตลักษณ์นั้น ปลายณา ษาฤา

ขาวตลอดหางหา ยากพร้อม

รลุมเฉกสลับตา กายเฟพ เดียวแฮ

ตาดั่งคำชายล้อม บุศน้ำพลอยเหลือง

ลักษณะของแมวปัศเวต

มีสีดำ ตั้งแต่ปลายจมูกมาจดปลายหางริ้วขาว นัยน์ตาเป็นประกายพลอยสีเหลือง เชื่อกันว่าถ้าหากใครนำมาเลี้ยงจะได้ดี มีแต่ความเจริญยิ่งกว่าญาติพี่น้องในตระกูลเดียวกัน จะมียศถาบรรดาศักดิสูง จะมีความมั่นคั่งสมบูรณ์

13.แมวกระจอก(สูญพันธุ์แล้ว)

มีนามกระจอกนั้น ตัวกลม งามนา

กายดำศรีสรรพสม สอดพน

ขนขาวเฉกเมฆลม ลอยรอบ ปากแฮ

ตาประสมศรีชื่น เปรียบน้ำรงผสาน

ลักษณะของแมวกระจอก

มีสีดำ ตัวกลม มีลายขาวเหมือนเมฆที่รอบปาก นัยน์ตาสีเหลืองเชื่อกันว่าถ้าหากใครนำมาเลี้ยงจะได้ที่ดินไร่นา ได้ทรัพย์สมบัติ ถ้าหากเป็นไพร่ก็จะได้เป็นนาย

14.แมวโสงหเสพย(สูญพันธุ์แล้ว)

เสนาะโสงหเสพยชื่อเชื้อ ดำกาย

ขาวที่ริมปากราย รอบล้อม

เวียนเถลิงสอสังข์ปลาย ณาษิก อยู่แฮ

ตาดั่งศรีรงย้อม หยาดน้ำจางแสง

ลักษณะของแมวโสงเพย

มีลักษณะสีดำ ริมฝีปากจมูก และรอบคอจะมีสีขาว นัยน์ตาเป็นประกายสีเหลือง เชื่อกันว่าถ้าหากใครนำมาเลี้ยงจะเกิดผลมีทรัพย์สินสมบัติมาก

15.แมวการเวก(สูญพันธุ์แล้ว)

มีนามการเวกพื้น กายดำ

ศรีศรลักษณนำ แนะไว้

สองเนตรเลื่อมแสงคำ คือมาศ

ต่างที่ณาไซร้ เศวตรล้วนรอบเสมอ

ลักษณะของแมวการเวก

มีสีดำ จมูกขาวราวกับเขียนไว้ นัยน์ตาเป็นประกายสีทอง เชื่อกัน ว่าถ้าหากใครนำมาเลี้ยงจะได้ยศถาบรรดาศักดิ์ภายใน 7 เดือน เจ้านายจะได้ลากเป็นจำนวนมาก

16.แมวจตุบท(สูญพันธุ์แล้ว)

จตุบทหมดเฟศน้อม นามแสดง ไว้นา

โลมสกลกายแสง หมีกล้าย

สี่บาทพิศเลห์แลง ลายเศวตร

ตาเลื่อมศรีเหลืองคล้าย ดอกแย้มนางโสรน

ลักษณะของแมวจตุบท

มีขนสีดำ เท้าทั้งสี่จะมีสีขาว นัยน์ตามีสีเหลืองเหมือนดอกโสน เชื่อ กันว่าผู้ที่ถือกำเนิดในราชนิกุลเท่านั้น จึงสมควรจะเลี้ยงแมวในลักษณะนี้ และจะให้คุณแก่ผู้เลี้ยง

17.แมวโกญจา

กายดำคอสุดท้อง ขาขนเลอียดเฮย

ตาดั่งศรีบวบกล ดอกแย้ม

โกญจาพจนิพนธ์ นามกล่าว ไว้นา

ปากแลหางเรียวแฉล้ม ทอดเท้าคือสิงห์

ลักษณะของแมวโกญจา

มีสีดำ ขนจะละเอียด นัยน์ตาสีดอกบวบ ทางเรียว ท่าทางการเดินสง่างามเหมือนสิงโต เชื่อกันว่าถ้าหากใครนำมาเลี้ยงจะมีคุณหนักหนาจะได้เจริญด้วยยศลาภทรัพย์สินเงินทอง

แมวทั้ง 17 ชนิดนี้ที่กล่าวไปแล้วเป็นแมวลักษณะที่ดี (แมวให้คุณ) ควรจะแสวงหามาเลี้ยง จะได้เจริญด้วยยศถาบรรดาศักดิ์ ลาภ ทรัพย์สินสมบัติ ถ้าหากแมวตายลงอย่านำไปทิ้ง ให้ฝั่งไว้เป็นปี กระดูกของแมวนั้นมีคุณยิ่งนักสามารถป้องกันอันตรายทั้งปวงได้

แมวลักษณะร้ายให้โทษ ตำราได้กล่าวว่า แมวไทยที่เลี้ยงไว้แล้วให้โทษมีอยู่ 6 ชนิด ดังนี้

1.แมวกอบเพลิง(สูญพันธุ์แล้ว)

มักนอนยุ้งอยู่ซุ้ม ขนกาย อยู่นา

เห็นแต่คนเดินชาย วิ่งคล้าย

กอบเพลิงกำหนดหมาย นามบอก ไว้เอย

ทรลักษณชาติค่างร้าย โทษแท้พลันถึง

ลักษณะของแมวกอบเพลิง

เป็นแมวที่คอยหลบซ่อนกายอยู่ในยุ้งข้าว พอเห็นคนเดินมาจะรีบ วิ่งหนีหายไป ถ้าหากใครนำมาเลี้ยงไว้จะให้โทษ

2.แมวพรรณพยัคฆ์หรือแมวลายเสือ(สูญพันธุ์แล้ว)

มีพรรณพยัมเพศพื้น ลายเสือ

ขนดั่งชุบครำเกลือ แกลบกล้อง

ศรีตาโสตรแสงเจือ เจิมเปียก ตาแฮ

เสียงดั่งผีโป่งร้อง เรียกแคว้นพงไสล

ลักษณะของแมวพรรณพยัคฆ์หรือแมวลายเสือ

มีขนสีเหมือนชุบแกลบ ลายเสือเหมือนเสือ นัยน์ตาและหูสีคล้ำ เสียงร้องเหมือนผีโป่งร้องเรียกกันในป่า

3.แมวปีศาจ(สูญพันธุ์แล้ว)

ปีศาจจำทาพวกนี้ อาจินต โทษนา

เกิดซึ่งลูกออกกิน ไป่เว้น

หางขดดั่งงูดิน ยอบขนด

ขนสยากรายเส้น ซุบเนื้อยานหนัง

ลักษณะของแมวปีศาจ

เป็นแมวที่ออกลูกมาแล้วจะกินลูกตัวเองจนหมด หางจะขดเหมือนงูดิน ขนสากไม่เรียบร้อย ตัวผอม หนังยาน ถ้าหากใครนำมาเลี้ยงจะเป็นแมวที่ให้โทษ

4.แมวหินโทษ(สูญพันธุ์แล้ว)

หิณโทษโหจชาติเชื้อ ลักษณา

เกิดลูกตายออกมา แต่ท้อง

สันดานเพศกายปรา กฎโทษ อยู่แฮ

ไภรพิบัติพาลต้อง สิ่งร้ายมาสถาน

ลักษณะของแมวหินโทษ

เป็นแมวที่ลูกตายตั้งแต่อยู่ในท้อง ถ้าหากใครนำมาเลี้ยงจะเกิดภัย พิบัติมาสู่เคหะสถาน

5.แมวทุพพลเพศ(สูญพันธุ์แล้ว)

ตัวขาวตาเลห์ย้อม ชานสลา

หนึ่งดั่งโลหิตทา เนตรไว้

ปลอมลักคาบมัศยา ทุกค่ำ คืนแฮ

ชื่อทุพลเพศให้ โทษร้อนแรงผลาญ

ลักษณะของแมวทุพพลเพศ

มีขนสีขาว นัยน์ตามีสีแดงเหมือนทาด้วยโลหิต กลางคืนชอบขโมยปลาไปกิน ถ้าหากใครนำมาเลี้ยงจะเกิดโทษทำให้ทุกข์ร้อน

6.แมวเหน็บเสนียด(สูญพันธุ์แล้ว)

เหน็บเสนียดโทษร้าย เริงเข็ญ

ค่างที่ทุยหางเห็น โหจร้าย

ทรงรูปพิกลเบญ จาเพศ

แมวดั่งนี้อย่าไว้ ถิ่นบ้านเสียสี

ลักษณะของแมวเหน็บเสนียด

มีลักษณะเหมือนค่างหางขดงอซ่อนไว้ใต้กัน รูปร่างพิกลพิการ ถ้าหากใครนำมาเลี้ยงจะให้โทษ จะนำมาด้วยความเสื่อมความเจริญ

แมวทั้ง 6 ชนิดนี้เป็นแมวให้โทษไม่ควรที่จะเลี้ยงไว้ ถ้าหากใครพบเห็นอย่าได้มอง ถึงแม้ว่าไม่มีเจ้าของก็อย่านำมาเลี้ยง หรือถ้าหากมีคนให้ก็อย่ารับเลี้ยง เพราะจะนำความเดือนร้อนมาสู่ผู้เลี้ยง

ที่มาจากหนังสือคู่มือสำหรับการเลี้ยงแมวไทย คุณนฤมล มานิพพาน